ماجراههای فتح قندهار ، قیام علیمرادخان بختیاری و شکست های پیاپی  نادرشاه افشارازقوم بختیاری 

بعد از اینکه نادر افشار بر اریکه تخت شاهی ایران رسید یکی از قدرت مند ترین اقوام ایران لرهای بختیاری بودند که در برابر هیچ شاهی از ایران سر فرود نمی آوردند انسجام قومی قوی و برخورداری از نیروهای جنگی شجاع ؛ موقعت جغرافیائی ممتاز نادر شاه را وا داشت که توجه ویژه ای به این قوم جلیل داشته باشد اول نزدیک به چهار هزار نفر از مردان جنگجوی بختیاری را وارد قشون خود کرد تا در لشکر کشیهای خود از آنها استفاده کند و در بختاری نمانند که برای وی درد سر ساز نباشند نادر شاه آهنگ فتح قندهار کرده بود که افغانها درهای شهر را به روی سپاه او بستند نادر شاه نتوانست وارد شهر شود آورده اند که مدت زیادی طول کشید ؛ نادر شاه دستور داد در حوالی قندهار لشکر گاه ساختند که در حال حاظر بنام شهر نادر آباد در کشور افغانستان است . گویند محاصره قندهار تا 18 ماه طول کشید بختیاریهای سپاه نادر از سستی لشکر نادر شاه به تنگ آمده خود جمع شده به مشورت پرداختند و هم قسم شدند که هر طوری شده باید دروازه های قندهار را بگشایند طبق برنامه های جنگی خود بختیاریها وارد قندهار شدند و دروازه های شهر را گشودند از سر و صداها نادر از خواب بیدار شد پرسید چه شده گفتند که بختیاریها قندهار را فتح کردند نادر شاه ازاینکه نیروهای خودش اول نتوانسته بودند وارد شهر شوند و بختیاریها این کار را کردند خود را تحقیر شده می دید اول بر بختیاریها غضب کرد که با پادرمیانی وزیر او و خواندن بیت شعری به این معنی که فتح را بختیاری نکرد بلکه قدرت و شوکت نادری کرد نادر شاه از سر تقسیر بختیاریها که بدون اجازه وی شهر را فتح کردند گذشت . اما پس از این فتح تعداد زیادی از بختیاریها در افغانستان ماندن که دلیل ماندن آنها نا مشخص است و دو احتمال دارد یکی به دلخواه ماندند که با توجه به خصوصیات اخلاقی و وطن پرستی و فامیل دوستی و طایفه گری بختیاریها دلخواه ماندن آنها بعید بنظر می رسد و احتمال دوم نادر شاه به اجبار از ترس قدرت آنها با دسیسه آنها را در افغانستان ساکن کرد . در حال حاظر تعداد زیادی از آنها با فامیلی بختیاری در افغانستان زندگی میکنند و جزء قوم هزاره ها قرار دارند.

در سال 1142ه ج 1729 –1730 نادر شاه به حاکم بختیاری دستور داد تا حدود 200 خانوار بختیاری بانفوذ را به اصفهان کوچ دهد لذا بختیاریها زیر بار نرفتند و نادر شاه به تلافی تعداد هزار بختیاری را که در سپاه وی بودند اسب و تفنگشان را گرفت و روسای آنها را به جام در خراسان تبعید کرد و بجای 200 خانوار 400 خانوار را بجای تبعید در اصفهان به جام خراسان فرستاد. در سال 1145 هج 1732 – 1733 م نادر شاه احمد خان بختیاری را که از ملتزمین رکاب وی بود در جنگ هرات به حکومت بختیاری منسوب کرد احمدخان یکی از روسای یاغی بختیاری را گرفت و کشت این امر سبب شد تا بستگان وی به احمدخان هجوم بردند و اورا به قتل رساندند و به سمت گرمسیر ( خوزستان ) کوچ کردند نادر شاه جهت تنبیه آنها قشون فرستاد و پس از چندین روزی درگیری بختیاریها شکست خوردند و نادر نزدیک به 3000 هزار خانوار که بیشترشان هفت لنگ بودند به نواحی خراسان تبعید کرد اما در سال 1147 هج 1734 – 1735 بختیاریهای تبعید شده از رنج دوری سر به شورش در آورده و راهی بختیاری شدند . نادر شاه قشونی به فرماندهی بابا خان چاپشلو بیگلر بیگی لرستان به دفع آنها فرستاد پس از زد خوردی شدید بسیاری کشته و بقیه دستگیر و نادر دستور داد تا آنها به جام نزد دیگر بختیاریها فرستاده شوند . لشکر کشیهای نادر به بختیاری و تبعید دائم بختیاریها مخصوصا خانواده های سر شناس مردم این قوم را به ستوه آورده بود و بختیاریها مرتب بدنبال فرصت می گشتند تا عقده خود را از ظلم و جور نادر خالی کنند در سال 1148 هج 1735 – 1736 م فردی بنام علی مراد یا علی مرادی که احتمال می دهند از طایفه زلکی چهارلنگ بوده علم طغیان بر افراشته و طوایف زیادی به گرد او جمع شدند . نادر شاه سپاهی گران به دفع وی فرستاد اما پس از چندین مرحله درگیری سپاه نادر هر بار با شکست مواجه می گردید . پس از اینکه تمام حاکمان منسوبی نادر در اطراف بختیاری نتوانستند بر علی مراد و اطرافیانش فائق آیند خود نادر آهنگ بختیاری کرد در مرحله اول گروهی از نیروهای افغان و اکراد را به جنگ بختیاریها فرستاد که با شکست مجدد سپاه نادر توام شد خشم نادر با یورش همه جانبه به بختیاریها سبب شد تا تعداد زیادی از بختیاریها کشته و یا به اسارت نادر در آیند علی مراد با خانواده و تعداد اندکی نیرو به رشته کوه کور کنس ( کور ناس ) پناه برد سپاه نادر محل وی را یافتند پس از زد خورد اندکی او را گرفته و نزد نادر بردند نادر شاه دستور داد تا دست و پای اورا بریدند و هرد دو چشمش را از حدقه در آوردند و بختیاریهای اسیر را با وساطت فرماندهان بختیاری در سپاه نادر مورد عفو و به جام خراسان تبعید کد.بیشتر بختیاریهای تبعید شده در نواحی خراسان ازجمله نوخندان در گز ـ جام – گناباد – و…. می باشند و در دیگر استانها مانند سمنان – یزد – کرمان – زنجان – قم – تهران – فارس و ….تعداد زیادی بختیاری به اجبار ساکن شده اند.

برگرفته از سایت :تاریخ چارلنگ بختیاری

این مقاله در هفته نامه ندای جنوب شماره ۳۱۱ مورخ ۷ فروردین ۱۳۹۱ به چاپ رسیده است .